Eozinofil derive nörotoksin (EDN, veya eozinofil protein X, EPX) ölçümü, hem sıklıkla intestinal parazitlerle ve yiyecek allerjileri ile ilişkili veya IgE bağımlı (yiyecek anaflaksisi veya proteine bağlı enteropati) hem de ıgE bağımsız (çölyak hastalığı gibi) intestinal eozinofilik aktivitesini değerlendirmede noninvaziv ve duyarlı bir metoddur.
Eozinofiller, tüm beyaz kan hücrelerinin sayıca %1-6'sını oluşturan, iki loblu çekirdeklere sahip ve geniş eosin-boya tutan granüllere sahip olmasıyla diğer lökositlerden ayrılan hücrelerdir.
Hem doğuştan gelen hem de uyarlanabilir bağışıklık açısından önemli olan bu hücreler, alerjik iltihaplanmaya veya parazit enfeksiyonuna karşı iltihaplı ve yıkıcı tepkileri ile iyi bilinmektedir ve daha yakın zamanlarda mukoza hasarına cevap olarak doku onarımı / yeniden biçimlenmesinde katılımcılar olarak kabul edilmektedir. Eozinofiller patojenleri (parazitler, virüsler, bazı mantarlar ve bakterileri), aktive olduğunda sitokinler, kemokinler, growth faktör ve en belirgin olanı EDN olan sitotoksik granül proteinlerinin salınımını artıran hücre yüzey reseptörleri yolu ile tanırlar. Eozinofil degranülasyonu mukozal hasar ile de tetiklenir. Bir ribonükleaz olarak, EDN antiviral özelliklere sahiptir ve ayrıca dendritik hücrelerin aktivasyonunu, olgunlaşmasını ve göçünü teşvik eder, böylece adaptif bağışıklık sistemini uyarır ve antijene özgü tepkileri artırır bir endojen alarm ajanı olarak davranır.
Klinik yarar ve endikasyonlar
Eozinofiller kemik iliğinde üretilir ve immün homeostazı düzenledikleri timüs ve gastrointestinal sisteme dolaşım yoluyla göç ederler. Bunlar aynı zamanda iltihaplı uyaranlara yanıt olarak diğer dokulara da dahil edilirler. Eozinofil infiltrasyonu, astım, rinosinüzit ve atopik dermatit gibi alerjik hastalıkların ve inflamatuar barsak hastalığı (IBD), gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ve eozinofilik GI bozuklukları gibi GI bozukluklarının yaygın bir özelliğidir.Fekal EDN, bağırsak enflamasyonunun değerlendirilmesinde sitotoksik granül proteinlerinin en iyisi olarak kabul edilir; çünkü klinik, endoskopik ve histolojik hastalık aktivitesi ve mukozal hasarı en doğru şekilde yansıtır.
Fekal EDN'nin artmış seviyeleri, birçok inflamatuar duruma bağlanır:
a)Gıda Alerjisi / Duyarlılığı: Gıdaya karşı aşırı duyarlılık reaksiyonları tipik olarak eozinofiller ve mast hücreleri gibi Gastrointestinal enflamatuar hücrelerin infiltrasyonu ile ilişkilidir.
b)Fekal EDN konsantrasyonları hem IgE aracılı gıda alerjilerinde hem de IgE ilişkili olmayan alerjiler ve duyarlılıklarda yükselir ve semptomların şiddeti ile (örneğin, karın ağrısı ve distansiyonu) korreledir ve rahatsız edici yiyeceklerin eliminasyondan sonra düşüş gösterir. c)Fekal EDN değerlendirmesi, bebeklerde inek sütü alerjisi tanısı için, IgE ve IgG serum testi, deri dikeni ve atopi yama testi ve inflamasyonun diğer fekal biyobelirteçleri gibi diğer alerjen test yöntemlerinden daha üstün olarak kabul edilir.
d)Çölyak hastalığının ince bağırsak ve özofagus mukozasındaki eozinofillerle ilişkili olduğu giderek daha fazla tanımlanır olmuştur ve bireyselleştirilmiş değerlendirme ve tedavi gerektirir.
e)Patojenik Enfeksiyon: Uzun zamandan beri parazitlerle mücadelede rol oynadığı bilinmekte olup, eozinofiller ayrıca geniş antiviral aktivite sergiler ve bakteriyel patojenlerle (örn., C. difficile ve H. pylori) temas ettiğinde seçici olarak EDN salgılarlar, fakat probiyotik suşlara karşı herhangi bir aktivite sergilemezler (örn., Bifidobacteria). Bir çalışmada, fekal EDN düzeyleri, Schistosoma mansoni paraziti ile enfekte olan hastalarda anlamlı derecede yükseldiği gösterilmiştir. Praziquantel ile tedavi (iki doz, 5 hafta arayla) dışkıdaki EDN düzeyinde önemli ölçüde azaltılma sağlamıştır.
İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları: IBD'nin en önemli özelliği, sitokin paternlerinde değişme ile birlikte nötrofil, eozinofiller ve mast hücrelerinin mukozal düzeylerinin artmasıdır. Dışkıda EDN (ancak serum değil)seviyesi ülseratif kolit, Crohn hastalığı ve kollajenöz kolitte sıklıkla artar.
Eozinofilik Gastrointestinal Bozukluklar: Bu durumlar (örn., Eozinofilik özofajit, eozinofilik gastrit, eozinofilik gastroenterit ve eozinofilik kolit) gibi hastalıklar nispeten nadir görülürler (<1: 1000) ancak görülme sıklıkları giderek artmaktadır. Hastalar, gelişme geriliği de dahil olmak üzere karın ağrısı, mide dismotilitesi, kusma, ishal ve disfaji gibi çeşitli semptomlarla başvurabilirler. Bu bozukluklar, bilinen bir sebep yokluğunda, eozinofil açısından zengin mukozal inflamasyonla karakterizedir. Eosinofiller GÖRH olan hastaların özofagus mukozasında da birikirler ve bu birikimin varlığı gıda alerjisinin teşhisini dışlamamaktadır. Malignensiler: Eozinofiller tumorigenezis bölgesindeki erken enflamatuvar reaksiyonların bir parçasıdır ve nekroz olan bölgelerden salgılanan sinyaller yolu ile tumörlerde birikim gösterirler.
Eozinofil-derive Nörotoksin Kesim Noktaları ve Yorumu
Optimal Orta derecede yükselmiş Yükselmiş Aşırı derecede yükselmiş
≤ 0.99 µg/g 1.00 – 3.24 µg/g 3.25-10.10 µg/g ≥ 10.11 µg/g
1.00 - 3.24 µg / g arası EDN değerleri, eozinofil aracılı immün yanıtı düşündürecek şekilde hafif yükseldiğini gösterir. Bu tür yükselmenin en yaygın nedenleri arasında IgE aracılı gıda alerjileri, bağırsak paraziter enfeksiyonları ve İBH yer alır. Klinik korelasyon temelinde, daha fazla test gerekli olabilir (örn., Gıda alerjileri veya parazitler için).
3.25 - 10.10 µg / g arası EDN değerleri, eozinofil aracılı immün yanıtı düşündürmektedir. Bu tür yükselmenin en yaygın nedenleri arasında IgE aracılı gıda alerjileri, bağırsak paraziter enfeksiyonları ve İBH yer alır. Klinik korelasyon temelinde, daha fazla test gerekli olabilir (örn., Gıda alerjileri veya parazitler için).
10.11 µg / g ve üzeri EDN değerleri, akut eozinofil aracılı immün yanıtı (örn., IgE aracılı gıda alerjisi, IBD, alerjik kolit, gastroözefajeal reflü, kollajen kolit, aşırı alkol alımı ve bazı GI kanserlerini) düşündürür. Özellikle de kalprotectin veya pozitif iFOBT ile birlikte olan bir yükseklik, IBD veya GI kanseri gibi bir hastalık ile klinik korelasyon gösteriyor ise, endoskopik değerlendirmeyi akla getirmek gerektirir.