Dr.Feridun Karadağ

Antinükleer Antikorlar Testi

Bağışıklık sistemi düzensizliği, kromatin (dsDNA ve histonlar), nükleer / nükleolar proteinler, sentromerler, RNA, sitoplazmik organeller ve hücre zarı bileşenleri gibi çeşitli hücre içi antijenlere karşı yönlendirilen otoantikorlara yol açabilir. Bu “antinükleer antikorlar” ( ANA) sıklıkla otoimmün (romatizmal) hastalıkları olan hastalarda bulunur ve bunların saptanması şüphelenilen vakaların teşhisine yardımcı olabilir.

ANA testi, HEp-2 (insan epitelyal kanseri) hücreleri kullanılarak dolaylı immünofloresan analizi (IIFA) ile gerçekleştirilir; bu test serumda ANA'yı saptamak için yüksek duyarlılığa sahip “altın standart” yöntemdir. Hastanın klinik semptomları ile bağlantılı olarak antikor bağlama titrasyonu ve spesifik boyama modeli, sistemik lupus eritematozus (SLE), Sjögren sendromu, skleroderma (sistemik skleroz), Mix bağ dokusu hastalığı (CTD), romatoid artrit ve dermatopolimiyozit gibi otoimmün hastalıkların ayırıcı tanısında yardımcı olur.

Bir ekstrakte edilebilir nükleer antijen (ENA) paneli, immünoreaktiviteye neden olan ve doğru teşhisi oluşturan belirli hücresel bileşeni tanımlamak için pozitif bir ANA testine kadar takip edilebilir.

Klinik yarar ve endikasyonlar

Otoimmün Mix bağ dokusu hastalığının erken belirtileri (örn., aşırı yorgunluk, eklem ağrısı, Raynaud fenomeni, immün trombositopeni, kızarık deri döküntüsü, miyozit, ateş, nörolojik belirtiler), diğer kronik hastalıklarda da görülebilen belirtilerdir ve bu yüzden ANA'nın tanınması tanısal öneme sahiptir.

a) Şüphe edilen bir mix bağ dokusu hastalığının teşhis edilmesini sağlar

b) Birçok klinik belirtisi olan bir hasta mix bağ dokusu hastalığının olmadığı gösterilebilir

c) Klinik semptomlarına göre otoimmun hastalığı olduğu düşünülen hastalarda ayırıcı tanıda yardımcı olur

d) Hastalık aktivitesinin izlenmesinde yardımcı olur (ANA varlığı/kaybolması, titreler hastalığın ciddiyeti ile korrele değildir)

En sık pozitif bir ANA testi ile ilişkili koşullar:

SLE: ANA için ~% 75-95 pozitif; negatif sonuç SLE olasılığını azaltır

İlaç kaynaklı lupus: hidralazin, prokainamid, fenitoin, amiodaron, topiramat ve diğer ilaçlardan kaynaklanabilir

Sjögren sendromu (SS): ANA için% 40-70 pozitif; negatif bir sonuç, SS'yi dışlamaz

Skleroderma (sistemik skleroz): ANA için% 60-90'lık pozitif

Mix bağ dokusu hastalığı

Romatoid artrit

Polimiyozit / dermatomiyozit

Otoimmün karaciğer hastalıkları: örn., Otoimmün hepatit, primer biliyer siroz

Pozitif bir ANA sonucu, görülen fluoresan paternin tipine göre değerlendirilir. Farklı patern tipleri farklı otoimmun hastalığı işaret eder. Yoğun ince benekli patern ANA pozitif sağlıklı bireyleri mix bağ dokusu hastalarından ayırt edebilir.

 

Yaygın olarak tanınan IIFA Nükleer                                                  İlgili Tanılar

/Sitoplazmik Modeller                   

Benekli                                         SLE, Sjögren'in sendromu, skleroderma, polimiyozit, mix bağ                                                                  dokusu hastalığı, romatoid artrit

Yoğun ince benekli                    Hiçbir hastalık ilişkisi yok; sağlıklı bireylerde yaygın

Homojen                                     SLE, mix bağ dokusu hastalığı, ilaca bağlı lupus, romatoid artrit

Sentromer                                  Skleroderma ve CREST sendromu (Kalsinozis, Raynaud                                                                            sendromu, Özofageal dismotilite, Sklerodaktili, Telanjiektazi)

Nükleolar                                    Skleroderma, polimiyozit

Nükleer nokta                           Otoimmün karaciğer hastalıkları (örn., Otoimmün hepatit,                                                                         primer biliyer siroz); bazen Sjögren  sendromu ve SLE vakalarında                                                           mevcut

Sitoplazmik                                Sistemik mix bağ dokusu hastalığı (örn., Polimiyozit /                                                                               dermatomiyozit, SLE, skleroderma),otoimmün karaciğer hastalıkları

​

Bununla birlikte, pozitif bir ANA sonucunun, mix bağ dokusu hastalığının teşhisi için sadece zayıf öngörücü değeri vardır. Serum ANA, genel popülasyonun% 18'ine kadar (titre ≥ 1: 160 için% 5-6) ve görünüş olarak sağlıklı olan insanların % 25'inde saptanır ve kadınlarda daha yüksek titrasyonlarda görülebilir ve yaşla birlikte bu tirasyon artmaktadır. ANA, organ spesifik otoimmün hastalığı olan hastalarda (örn., otoimmün tiroidit, multipl skleroz), kanserde ve yaygın olarak kullanılan bazı ilaçları alanlarda da görülebilir ( örn., bazı statinler, NSAID'ler, ACE inhibitörleri ve β-blokerler). Enfeksiyonlar, genetik olarak yatkın olan bireylerde otoimmün hastalıkların başlangıcını indükleyebilir (bazen yıllar sonra), ancak enfeksiyonla ilişkili ANA, herhangi bir uzun vadeli sonuca yol açmaksızın zaman içinde yok olabilir.

Bu nedenle ANA test sonuçlarının klinik belirtiler ve semptomlarla birlikte dikkatle değerlendirilmesi önemlidir. Otoimmün hastalığın gelişimi, sıklıkla bağırsak disbiyozu ve bağırsak astarına zarar ile tetiklenen bağışıklık sistemi bozukluğunu içeren çok faktörlü bir süreçtir. ANA semptomlardan birkaç yıl önce ortaya çıktığında, görünüşte sağlıklı kişilerdeki varlıkları, subklinik otoimmüniteyi ve gelecekteki mix bağ dokusu hastalığı için artmış riski gösterebilir. ANA bulunması, hastalık ilerlemesini önlemeye, yavaşlatmaya veya durdurmaya yardımcı olmak için otoimmünitenin erken teşhis ve tedavisini kolaylaştırır.

Bazı ANA'lar belirli bir hastalığın diğerlerine göre daha fazla karakteristiğidir. Subseroloji (ENA'ların saptanması) ayırıcı tanıda yardımcı olabilir ve klinik takip ve prognozu kolaylaştırabilir (örn. Antikor titresindeki bir yükselme, tedavi değişikliğini gerektiren akut bir hastalığın alevlenmesini işaret edebilir). ANA antikor titresi ne kadar yüksekse, ENA'nın tespit edilme olasılığı ve mix bağ dokusu hastalığı varlığı daha fazladır.

 

ENA Antikorları                                                                         İlişkili tanılar

Anti-Sm                            SLE için spesifik ve tanısal (% 99 özgüllük; tüm vakaların% 15-30'u)

Anti-RNP                          Mix bağ dokusu hastalığı, skleroderma, polimiyozit, SLE (SLE                                                                  hastalarının% 30-40'ı)

Anti-SSA/Ro                   Sjögren sendromu (vakaların% 90'ı), SLE (vakaların% 60'ına kadar),                                                          skleroderma, romatoid artrit, polimiyozit

Anti-SSB/La                    Sjögren sendromu (vakaların% 80'i), SLE (vakaların% 35'ine kadar),                                                          skleroderma, romatoid artrit, polimiyozit

Anti-SCL-70                     Skleroderma, SLE (vakaların ~% 25'i)

Anti-Jo-1                          Polimiyozit (vakaların% 20-40'ı), başka bir romatizmal hastalık ile ilişkili                                                 dermatomiyozit veya miyozit

Anti-dsDNA                     SLE için tanı (% 95 özgüllük; olguların% 40-70'i hastalık aktivitesi ile                                                        gösterebilir)