Maya Kültürü Testi

İnsan mikrobiyotası çoğunlukla bakteriyel türlerden oluşurken, herkeste bazı mantar türleri de mikrobiotada yer alır. Mikrobiotanın bu kısmına mikobiota adı verilir. Sağlıklı bireylerde bu mantarlar sorun yaratmaz. Bununla birlikte, bağırsak mikrobiyotaları antibiyotikler, kemoterapi veya immünsüpresif ilaçlar tarafından bozulduğunda veya bağışıklık sistemi tehlikeye girdiğinde, bazı mantarlar fırsatçı ve patojen olabilir.

Candida albicans (C. albicans) gibi bazı maya türlerinin aşırı çoğalmasıyla ortaya çıkan hastalıklar, yoğun bakım ortamlarında hastalık ve ölümün başlıca nedenidir ve aynı zamanda genel popülasyonu etkileyen artan sayıda kronik hastalıkta da önemli bir rol oynarlar.

Maya kültürü testi mayayı dışkıda algılar ve Candida'yı Candida olmayan türlerden ve diğer Candida türlerinden C. albicans'ı yüksek doğrulukla ayırt edebilir. Mayaların belirlenmesi, standart mikrobiyolojik yöntemlere göre koloni morfolojisi, büyüme hızı ve selektif ortam üzerindeki renk gibi çeşitli faktörlerin gözlenmesi ile gerçekleştirilir. C. albicans'ın Candida pozitif örneklerinin belirlenmesi, hızlı bir kolorimetrik enzimatik analiz ile gerçekleştirilir.

Klinik yarar ve endikasyonlar

Bağırsak mikobiotasını oluşturan mayalar ve mantarlar, diyet ve mevcut olan diğer mikroorganizmalarla (esas olarak bakteri)etkileşimlerden etkilenir. Saccharomyces ve Candida türleri, sağlıklı bireylerin dışkı örneklerinde en yaygın iki maya cinsidir ve yüksek karbonhidrat tüketimi ile pozitif ilişkilidir ancak protein ve yağlardan yüksek olan diyetlerle görülme olasılıkları azalır. Saccharomyces'in bolluğu, yiyecek ve içecekteki her yerde bulunabilmesinden dolayı olabilir. Çoğu insanda birçok Candida türü birden fazla mantar bulunabilir.

Sağlıklı bir bağışıklık sistemi dengeli bir miko ve mikrobiyotanın korunmasında çok önemlidir. Bununla birlikte, bağışıklık sistemi düzensizse, bağırsaktaki Candida (çoğunlukla C. albicans), filamentöz (hifli) formuna mutasyona uğrayabilir ve bağırsak bariyerine nüfuz ederek bağırsak geçirgenliğinin artmasına ve sistemik kronik hastalıkların oluşmasına yol açabilir. Gastrointestinal maya enfeksiyonları olan hastalarda nötrofillerin çoğalması ve sitokinlerin salınması ile birlikte dışkıda sekretuar IgA seviyesi yükselir ve calprotectin seviyesi artar.

Bağırsakta candida sayısının artmasına neden olan durumlar:

a) Bakteriyel disbiyozis veya enfeksiyonlar

b) Metabolik hastalıklar (diyabetes mellitus gibi)

c) Bazı ilaçların kullanımı (kortikosteroidler, antibiyotikler, oral kontraseptifler)

d) Bağışıklık sistemi bozuklukları (HIV, kemoterapi, stress, otoimmun hastalıklar)

e) Yaş faktörü (ileri yaş ya da bebeklik çağı)

f) pH da değişmeler ve malnutrisyon (aşırı derecede şekerden ve karbonhidrattan zengin standart batı tarzı diet)

 

Genel olarak Candidanın sayıca artması nedeniyle gelişen mantar enfeksiyonları Candidiyazis olarak adlandırılır. Candidiazis yüzeysel, lokal ve sistemik enfeksiyon olarak çeşitli klinik semptomlar verebilir ve ayrıca enflamatuvar barsak sendromu, irritabl bağırsak sendromu ve peptik ülser gibi çeşitli sindirim sistemi hastalıklarına yol açabilir.

 

Bağırsakta Candida aşırı üremesinin semptomları;

a) Aşırı yorgunluk ve/veya başağrıları

b)Duygudurum ve bilişsel süreçler (anksiete/depresyon, irritabilite, odaklanmada zorluk, hafıza kayıpları gibi)

c)Cilt problemleri (kaşıntılı deri, ciltte kızarıklıklar)

d) Sindidirim problemleri (konstipasyon, diyare, şişkinlik hissi, geğirme/gaz gibi)

e) Endokrin ve enflamatuvar hastalıklar

f) Intestinal mukoza hasarına bağlı gelişen durumlar; besinlerin absorbsiyonunda bozulma, gıda hassasiyetleri ve otoimmun hastalıklar

 

Semptomatik hastalarda, gaita kültüründe hangi mantar türünin ürediğinin gösterilebilmesi, daha spesifik tedavi yapılabilmesini ve bağırsak mikrobiotasının yeniden düzenlenmesini sağlayabilir. Bununla birlikte bağırsak florasındaki maya miktarının tayininde aşağıdaki maddelere de dikkat etmek gerekir:

a) Fungal büyüme inhibitörleri farkli hastların gaitalarında farklı düzeylerde olabilirler.

b) Kültür teknikleri gaitadaki tüm fungal türlerin optimal şartlarda identifikasyonu için yeterli olmayabilir.

c) Eğer gaita örneği soğuk zincir ile taşınmazsa hızlı büyüyen türler diğerlerine göre daha dominant hale gelebilirler.

 

Mantar Kültürü Kesim Noktaları ve Değerlendirme

Niceleme skalası (0, 1+, 2+, 3+, 4+) maya kolonisi büyüme derecesine, yani tür bolluğuna refere eder.

Candida albicans

Optimal                   Orta derecede artmış              Yüksek

0 veya 1+                                 2+                               3+ veya 4+

 

Candida albicans harici türler

Optimal                  Orta derecede artmış               Yüksek

0 veya 1+ veya 2+                   3+                                     4+